Cadılar, Gezgin Ruhlar, Ginzburg ve Eliade: 'Şamanlık Nedir?' Sorusuna Analitik Bir Yaklaşım

Antropolojiden dinler tarihine, tarihten sosyolojiye neredeyse bütün beşeri bilimlerde şamanlık, genelde Sibirya kaynaklı kendine özgü birtakım ritüelleri olan bir uygulama olarak kabul görür ve genel anlamıyla esrime tekniği tanımlanır. Bu haliyle Orta Asya'nın kadim toplumlarının dini yapısını ele veren görülür. çalışmada İtalyan tarihçi Carlo Ginzburg'un çalışmalarının izinden giderek şamanlığa dair bu kavrayış analitik yaklaşımla sorgulanmaya çalışılmaktadır. 16. 17. yüzyılda İtalya'nın küçük bölgesinde keşfettiği Engizisyon tarafından cadılıkla suçlanan kültün arkasında şamanik özellikler bulunduğuna iddiasını değerlendiren makalede, literatürde daha çok göçebe toplumlara hasredilen şamanlığın tarım toplumundaki varlığı konu ediniliyor. Ginzburg'a göre bereket ritüelinin kalıntısı kült, Engizisyon'un soruşturmalarıyla cadılığa dönüşmüş avami inançtır. Şamanlık denince akla gelen ilk isimlerden Eliade ise, kültürünü dünyanın başka yerlerinde de görülebilen kozmik ortak inancın yansıması onu dönüşen kökensel başlangıç mitinde arar. Böylece Eliade, kendi mitleri aralığıyla kendilerini üçlü yapıya bölmüş Hint-Avrupalı toplumlarda herhangi izinin olamayacağını iddia eder. buna cevabı değişik zamanlarda mekanlarda birbirleriyle teması olmayan kültürlerin mitlerinde, masallarında ya da danslarında ortaya çıkan tekniğinin sürekliliğini göstermektir. Ona bunun nedeni, nihayette insanın cismani oluşudur morfolojik benzeşen kültler veya teknikler onun yönünün ortaklaşalığını gösterir. çerçevede çeşitli kültlerde görülen temalar cismaniliği aşan arayışların tezahürü değerlendirilebilir. Buna şamanlık dahildir.